Forums

June 23, 2019 Apple đã sẵn sàng cho việc ra mắt 3 kiểu iPhone mới trong đó có 2 kiểu hỗ trợ kỹ thuật 5G vào năm tới. (Hình minh họa: Chip Somodevilla/Getty Images) SILICON VALLEY, California (NV) – Công ty Apple đang chuẩn bị cho kế hoạch ra mắt 3 kiểu iPhone mới vào năm 2020, trong đó có 2 kiểu sẽ xài được mạng 5G. Tạp chí Forbes hôm 23 Tháng Sáu dẫn lời nhà phân tích Ming Chi Kuo của TF International Securities cho biết các kiểu iPhone mới của Apple sẽ có kích thước màn hình 6.7 inch, 6.1 inch và 5.4 inch.   Cả 3 kiểu iPhone mới đều sử dụng kiểu màn hình OLED với độ sắc nét và màu sắc tốt hơn kiểu màn hình LCD. Kỹ thuật 5G trong 2 kiểu iPhone mới của Apple do công ty Qualcomm của Mỹ cung cấp. Các cửa hàng của Apple thường xuyên bận rộn mỗi khi Apple ra mắt sản phẩm mới. (Hình minh họa: Spencer Platt/Getty Images) Qualcomm, có tổng hành dinh ở San Diego, lâu nay là một trong những đối thủ cạnh tranh mạnh nhất đối với Huawei của Trung Quốc. Công ty Huawei cũng luôn muốn tham gia vào các kế hoạch phát triển kỹ thuật 5G nhưng bị các nước như Hoa Kỳ, Nhật, Úc, New Zealand… tẩy chay vì lý do an ninh. Theo Forbes, nếu người dùng nào đang có ý định đổi điện thoại iPhone của mình thì nên đợi cho đến khi iPhone mới có 5G ra đời. Tốc độ truy cập internet của kỹ thật 5G sẽ tạo ra sự khác biệt to lớn, theo Forbes. (C. Thành)   (theo Người Việt)

Ông Trump là người nhìn về quá khứ mà chẳng vạch ra tương lai. Ông đã tái tranh cử ngay sau khi đắc cử hôm mùng 8 Tháng 11 năm 2016 và củng cố hậu thuẫn của mình. Nhưng ông phải nhìn vào Hoa Kỳ sau Donald Trump để đưa ra một viễn ảnh lạc quan hơn và nhất là mở rộng hậu thuẫn của mình. Các Tổng thống thành công đều như vậy. Bàn tay nên xòe ra chứ không nên chỉ là nắm đấm!

Ông Trump là người nhìn về quá khứ mà chẳng vạch ra tương lai. Ông đã tái tranh cử ngay sau khi đắc cử hôm mùng 8 Tháng 11 năm 2016 và củng cố hậu thuẫn của mình. Nhưng ông phải nhìn vào Hoa Kỳ sau Donald Trump để đưa ra một viễn ảnh lạc quan hơn và nhất là mở rộng hậu thuẫn của mình. Các Tổng thống thành công đều như vậy. Bàn tay nên xòe ra chứ không nên chỉ là nắm đấm!

Tối Thứ Ba 18 Tháng Sáu, Tổng thống Donald Trump tuyên bố tại Florida rằng ông sẽ ra tái tranh cử vào mùng ba Tháng 11 năm tới. Ngay sau đó, ban vận động tranh cử của ông thu được gần 25 triệu Mỹ kim, lớn hơn tổng số tiền yểm trợ của các đối thủ sáng giá nhất bên đảng Dân Chủ. Nhưng ông tái tranh cử để làm gì? Chúng ta có nên tự giải ảo về chuyện này không?

Tối Thứ Ba 18 Tháng Sáu, Tổng thống Donald Trump tuyên bố tại Florida rằng ông sẽ ra tái tranh cử vào mùng ba Tháng 11 năm tới. Ngay sau đó, ban vận động tranh cử của ông thu được gần 25 triệu Mỹ kim, lớn hơn tổng số tiền yểm trợ của các đối thủ sáng giá nhất bên đảng Dân Chủ. Nhưng ông tái tranh cử để làm gì? Chúng ta có nên tự giải ảo về chuyện này không?

-Quyết định đánh nhưng 10 phút chót, TT Trump ra lệnh ngưng tấn công Iran -Nghị sĩ McConnell: ‘Sắp có biện pháp’ sau vụ Iran bắn rớt ‘drone’ của Mỹ -Ấn Độ điều 2 chiến hạm đến Vịnh Oman sau khi 2 tầu dầu bị tấn công -Dân Hong Kong tiếp tục biểu tình, vây trụ sở cảnh sát, đòi bà Carrie Lam từ chức -Hải quân Việt Nam và Nhật tập trận chung -Báo chí Hà Nội đăng hình Nguyễn Phú Trọng tái xuất hiện -Một miếng blue cheese đoạt kỷ lục Guinness với giá bán 16,000 Mỹ kim

Từ nay đến mùng một Tháng Bảy là ngày kỷ niệm việc Hương Cảng “hồi quy cố quốc” vào năm 1997, ta sẽ còn thấy nhiều cuộc biểu tình nữa. Đây là trận chiến giữa ý chí của người dân với mưu lược của Bắc Kinh. Nếu muốn giải ảo, chúng ta nên trở về nguyên ủy. Thí dụ như vì sao bà Thủ tướng Anh là Theresa May ủng hộ dân biểu tình và nhắc đến “Tuyên Bố Chung” giữa lãnh đạo Anh và Trung Quốc năm 1984, hoặc vì sao lại có dự luật dẫn độ này?…

Từ nay đến mùng một Tháng Bảy là ngày kỷ niệm việc Hương Cảng “hồi quy cố quốc” vào năm 1997, ta sẽ còn thấy nhiều cuộc biểu tình nữa. Đây là trận chiến giữa ý chí của người dân với mưu lược của Bắc Kinh. Nếu muốn giải ảo, chúng ta nên trở về nguyên ủy. Thí dụ như vì sao bà Thủ tướng Anh là Theresa May ủng hộ dân biểu tình và nhắc đến “Tuyên Bố Chung” giữa lãnh đạo Anh và Trung Quốc năm 1984, hoặc vì sao lại có dự luật dẫn độ này?…

Dự luật Dẫn độ do Chính quyền Hong Kong công bố từ mùng ba Tháng Tư bị dân chúng phản đối dữ dội và liên tục nên được sửa nhiều lần và hoãn thảo luận để kịp biểu quyết vào ngày 20 Tháng Bảy. Nhưng Bắc Kinh khó che giấu ý định biến khu vực tự trị này thành một tỉnh của Trung Cộng. Đâm ra, Hương Cảng lại là cái gân gà bốc mùi….

Dự luật Dẫn độ do Chính quyền Hong Kong công bố từ mùng ba Tháng Tư bị dân chúng phản đối dữ dội và liên tục nên được sửa nhiều lần và hoãn thảo luận để kịp biểu quyết vào ngày 20 Tháng Bảy. Nhưng Bắc Kinh khó che giấu ý định biến khu vực tự trị này thành một tỉnh của Trung Cộng. Đâm ra, Hương Cảng lại là cái gân gà bốc mùi….

Anh Kiệt/Người Việt June 20, 2019 Nhạc sư Vĩnh Bảo, Tháng Mười, 2018. (Hình: Anh Kiệt/Người Việt) Ở tuổi 102, ông vẫn minh mẫn, tài hoa nắn nót phím đờn, say sưa nói chuyện về đờn ca tài tử, vẫn dạy đờn online, offline cho mọi người yêu thích, truyền đi tình yêu âm nhạc và cung bậc âm thanh đẹp đẽ của tiếng Việt. Nhạc với ông là đạo, là thiền, là cuộc sống. Nhạc sư Vĩnh Bảo là hiện tượng có một không hai, không chỉ của người Việt mà còn của cả nhân loại. Ông được xem là “báu vật sống” của nghệ thuật đờn ca tài tử.   Viết về nhạc sư Vĩnh Bảo thật quá khó, tài năng, nhân cách, trí tuệ và tình yêu của ông quá lớn. Vượt qua tuổi 100 vẫn minh mẫn, đam mê nắn nót những tiếng đờn sâu lắng mê đắm lòng người, vẫn dung dị khoan thai ôn cố tri tân giảng giải cho hậu thế chuyện đời, chuyện nhạc theo phong thái thanh thoát mà sâu lắng của thiền… Tôi vốn ngưỡng mộ ông qua ngón đàn và những clip video các buổi nói chuyện, những suy gẫm sâu sắc trên Facebook Vĩnh Bảo của ông từ lâu nhưng chưa dịp gặp.  Nhạc là thiền  Có dịp theo chân nhạc sĩ Võ Trường Kỳ và nhóm bạn về Cao Lãnh, Đồng Tháp, thăm bác Chín Vĩnh Bảo (nói theo cách xưng hô của nhạc sĩ Võ Trường Kỳ và những người thân), một lần nữa tôi học ở ông những bài học bằng vàng. Nhạc sư Vĩnh Bảo với học trò mới. (Hình: Anh Kiệt/Người Việt) Khi chúng tôi tới, bác Chín ngồi trên chiếc ghế salon dài, ôm cây đờn kìm, bên cạnh một phụ nữ trẻ ngồi cạnh cây đờn tranh. Đúng là tri âm tri kỷ, không rào đón xã giao xởi lởi, anh Trường Kỳ nâng cây đờn tranh so dây nắn phím, lập tức tiếng đờn kìm của bác Chín cũng hòa nhịp theo điệu Nam Xuân. Họ không chào nhau bằng lời nói mà bằng nhạc. Đó không phải sự tình cờ đột ngột mà đã thành thần thức, từ triết lý sống sâu xa. Bác Chín thường nói: “Âm nhạc gắn bó với cuộc sống sâu kín của tôi, vì thế tôi ôm chầm lấy nó. Mỗi khi tôi đờn, tôi cảm thấy tôi sống trong trạng thái tĩnh lặng, nó rất gần với thiền. Mà khi gần với thiền, nó giúp tôi gạt bỏ đi cái phàm ngã để thắng được chính mình, hầu bằng lòng với cái tối thiểu mà cuộc sống đã mang tới cho mình.”   Triết lý xem nhạc như đạo, yêu nhạc như thiền không chỉ là ý nghĩ mà đã thực chứng trong hơn 102 năm tuổi đời của bác trải qua bao thăng trầm vẫn dung dị thanh thản. Dù là nhạc sư được quốc tế vinh danh, mấy mươi năm qua, bác sống trong căn phòng nhỏ chừng hơn 10 mét vuông trong con hẻm sâu có đến “ba cái xẹt” trên đường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thạnh, Sài Gòn. Tại căn phòng chứa đầy nhạc cụ, băng đĩa nhạc, tài liệu và dàn máy tính tiếng đờn vẫn ngân nga trong suốt, bác vẫn say sưa làm việc, tiếp bè bạn, khách trong nước và quốc tế, dạy đờn trực tiếp lẫn trên mạng Internet. 102 tuổi vẫn còn dạy nhạc  Yêu nhạc, bác không ôm giữ tình yêu đó cho riêng mình mà luôn sẵn lòng chia sẻ, truyền lửa cho thế hệ trẻ. Trên 100 tuổi bác vẫn say sưa nói chuyện âm nhạc đờn minh họa với thanh niên, sinh viên, say sưa đến mức đã hết giờ nhưng khán giả còn muốn nghe bác sẵn lòng nói tiếp. Bìa CD nhạc sư Vĩnh Bảo và Giáo Sư-Tiến Sĩ Trần Văn Khê do hãng đĩa OCORA của Pháp phát hành. (Hình: Nguyễn Vĩnh Bảo cung cấp) Trong buổi nói chuyện tại trường Đại Học Hoa Sen, Sài Gòn, kéo dài hàng tiếng đồng hồ nhưng người nghe trong đó có cả nghệ sĩ Hà Mỹ Xuân (người đóng vai Trưng Trắc sau khi Thanh Nga chết) từ nước ngoài về, vẫn muốn hỏi thêm, muốn nghe thêm, đích thân Hiệu Trưởng Bùi Trân Phượng làm MC phải nhắc đi nhắc lại hết giờ vì lo sức khỏe của bác. Không chỉ như vậy, bác còn dạy đờn miễn phí cho bất cứ ai yêu thích và biết một trong năm thứ tiếng để giao tiếp được là tiếng Việt, Pháp, Anh, Nhật và Cambodia. Chính điều kiện rộng rãi như vậy nên học trò của bác có nhiều nơi trên thế giới và phát sinh chuyện tréo ngoe do lệch múi giờ là có học trò gọi qua messenger đòi “trả bài” lúc 3 giờ sáng. Bác không phiền mà sẵn sàng nghe, “chấm điểm.” Bác giải thích rằng: “Nó đờn được nó ham, nghe, chỉ dẫn cho nó vui, học tiếp. Già rồi tiếc gì giấc ngủ.”   Không phải là nghệ sĩ, danh cầm mà ngay những người chưa từng biết đờn, thật sự yêu thích, có ý chí học bác cũng nhận dạy. Cô bạn của tôi vốn là kỹ sư, phó tổng giám đốc một công ty đình đám, hoàn toàn i tờ về âm nhạc nhưng mê ngón đờn của bác nên xin học đờn tranh. Bác cho kỳ hạn ba tháng thử sức, vượt qua ba bài tập Ngũ Điểm Bài Tạ, Lý Con Sáo và Dạ Cổ Hoài Lang, bác đã chấp nhận dạy. Nhạc Việt hạp với khẩu vị mình  Không yêu âm nhạc theo kiểu “tình yêu như trái phá, con tim mù lòa” (“Tình Sầu,” Trịnh Công Sơn), bác Chín yêu nhạc dân tộc, mà cụ thể là đờn ca tài tử với sự hiểu biết sâu sắc từ cái đẹp của nhạc khí cho đến ngôn ngữ Việt. Với hiểu biết và tài hoa của mình, bác Chín đã cải tiến đờn tranh truyền thống 16 dây (còn gọi là đờn thập lục) thành đờn 17, 19, 21 dây hiện đang sử dụng phổ biến ngày nay. Từ trái, Trần Văn Khê, Phạm Duy và Nguyễn Vĩnh Bảo hòa tấu tại trường Đại Học Southern Illinois (Hoa Kỳ) vào Tháng Mười Một, 1971. (Hình: Nguyễn Vĩnh Bảo cung cấp) Do tính chất độc đáo của nhạc tài tử là mỗi bản nhạc, làn hơi khác nhau sẽ có dây đờn khác nhau. Đờn 16 dây mỗi lần đổi bài phải lên dây lại, đờn cải tiến của bác Chín đã khắc phục được điểm yếu này. Mỗi cây đờn của bác Chín là một tác phẩm theo kiểu đo ni đóng giày của tinh thần nghệ thuật Nam Bộ. Theo yêu cầu, sở thích của người đặt bác sẽ làm ra cây đờn tiếng to tiếng nhỏ tiếng trầm tiếng bổng khác nhau. Chính vì vậy, năm 1963, ông bộ trưởng giáo dục Singapore đã ngưỡng mộ và xin đổi cây đờn tranh của bác Chín với cây đờn quý hiếm, huyền hoặc của ông ta bằng nghi thức rất trọng thị. Bác Chín hiểu và yêu tiếng Việt như một nhà ngôn ngữ học. Nói chuyện với snh viên bác đã minh họa, đối chiếu về ngữ âm, ngữ nghĩa, thanh điệu của tiếng Việt so với tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nhật để chứng minh rằng âm nhạc Việt và ngôn ngữ Việt là sự hài hòa đẹp đẽ, độc đáo. Chính vì vậy, ngay trong cách ký âm dù có thể ghi nhận nhạc tài tử theo phương Tây là đô, rê, mi, fa, sol, la… thay thế cho hò, xự, xang, xê, cống, liu… nhưng khi xướng âm, cách ký âm phương Tây sẽ chói tai lạc điệu, gây khó chịu cho người nghe mà không diễn đạt được thang âm bài hát. Một lần, một nghiên cứu sinh ở Đài Loan làm luận văn đề tài nhạc tài tử kêu cứu với bác là vị giáo sư hướng dẫn luận văn người Đài bắt buộc cô phải ký âm theo kiểu Tây phương. Bác Chín đã đàn, xướng âm theo truyền thống và đối chiếu với xướng âm theo kiểu Tây phương gởi cho vị giáo sư nghe. Ông này đã nhận ra và chấp nhận hò xự xang. Nói về giá trị nhạc truyền thống nói chung và nhạc tài tử nói riêng, bác Chín khẳng định: “Khi mà mình còn yêu văn hóa, nghệ thuật, tiếng nói của mình thì mình còn là người Việt Nam, mình còn giữ nước được. Khi mình yêu văn hóa, nghệ thuật của người hơn của mình thì tất nhiên là mất nước. Mong mỏi của tôi là giới trẻ đừng coi thường âm nhạc dân tộc của mình, tuy là nó không giống với âm nhạc nào nhưng mà nó là món ăn tinh thần, nó hạp với khẩu vị của mình.” Nhạc sư Vĩnh Bảo độc tấu đàn tranh các bản Nam Xuân, Nam Ai, Đảo Ngũ Cung và Tứ Đại Oán trên bìa đĩa do UNESCO phát hành. (Hình: Nguyễn Vĩnh Bảo cung cấp) Đệ nhất danh cầm Nguyễn Vĩnh Bảo sinh năm 1918 tại làng Mỹ Trà, quận Cao Lãnh, tỉnh Sa Đéc (nay thuộc tỉnh Đồng Tháp), trong một gia đình trung lưu nho học. Cụ thân sinh rất sành các cây tranh, kìm, cò và gáo. Lên 5 tuổi ông đã chơi đờn đoản, đến 10 tuổi chơi được tất cả các loại nhạc cụ đờn ca tài tử và hòa nhạc với các nhạc sĩ tài danh. Năm 1938, ông được hãng đĩa BEKA mời đàn thu đĩa cho cô Ba Thiệt, chị nghệ sĩ Năm Cần Thơ, hát vọng cổ nhịp 16. Năm 1955 trường Quốc Gia Âm Nhạc Sài Gòn mới thành lập, ông làm giảng viên môn đàn tranh, sau đó làm trưởng ban cổ nhạc miền Nam. Năm 1963, ông tham dự hội nghị âm nhạc 11 nước Đông Nam Á do Singapore đăng cai tổ chức. Năm 1970, ông được đài truyền hình NHK của Nhật mời sang Tokyo thuyết trình về nhạc cổ truyền Việt Nam với phần minh họa đàn tranh. Đến giữa năm 1970, trường Đại Học Southern Illinois (Hoa Kỳ) mời ông sang giảng dạy nhạc cổ truyền Việt Nam. Năm 1972, Giáo Sư Trần Văn Khê và nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo đã thực hiện cho Ocora (Radio-France) một đĩa nhạc tài tử Nam Bộ. Đĩa này đã khiến cho UNESCO chú ý và cơ quan này đã mời hai người thực hiện thêm đĩa Collection UNESCO (Musical Sources, hãng Philips của Hòa Lan sản xuất) với Trần Văn Khê (đàn tỳ bà), Nguyễn Vĩnh Bảo (đàn tranh) hòa tấu các bản Bình Bán, Kim Tiền, Tây Thi, Cổ Bản. Riêng nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo còn độc tấu đàn tranh các bản Nam Xuân, Nam Ai, Đảo Ngũ Cung và Tứ Đại Oán. Ít tháng sau đó, UNESCO đã điều đình với Giáo Sư Trần Văn Khê để xin mua đứt bản quyền đĩa này. Năm 2002, hãng đĩa OCORA của Pháp đã phát hành CD nhạc sư Vĩnh Bảo bán khắp nơi trên thế giới. Năm 2003, Trung Tâm Văn Hóa Thông Tin tỉnh Long An ấn hành quyển sách “Thử Tự Học Đàn Tranh” do nhạc sư Nguyễn Vĩnh Bảo biên soạn giúp cho những ai muốn tự học đàn tranh với một số bài căn bản. Đây là một công trình nghiên cứu khoa học rất có giá trị sư phạm và nghệ thuật âm nhạc dân tộc. Năm 2006, tại hội thảo “Dân Tộc Nhạc Học Thế Giới” lần thứ 51 ở Honolulu (Hawaii, Mỹ), Giáo Sư-Tiến Sĩ Nguyễn Thuyết Phong qua bài tham luận “Considering the Fate of Tài tử Music: Nguyễn Vĩnh Bảo, the Last Guardian of the Tradition” (Nỗi quan tâm đến vận mạng của đờn ca tài tử: Nguyễn Vĩnh Bảo, người bảo vệ sau cùng của truyền thống) đã đề nghị và được hội thảo tôn vinh nhạc sư Vĩnh Bảo là một trong sáu nhạc sư của thế giới có công đóng góp cho nhạc dân tộc và nổi tiếng nhất trong nước. Năm 2008, tổng thống Pháp tặng ông huy chương văn học nghệ thuật (médaille des Arts et des Lettres) bậc “officier.” Ở Việt Nam chỉ có hai người được huy chương bậc này là Giáo Sư-Tiến Sĩ Trần Văn Khê và nhạc sư Vĩnh Bảo. Ông được vinh danh giải thưởng Đào Tấn và giải thưởng Phan Châu Trinh. (Theo Người Việt)

Nguyễn Xuân Nghĩa 2019-06-18     Một người biểu tình với tấm bảng "Không dẫn độ sang Trung Quốc" trong cuộc biểu tình chống dự luật dẫn độ gây khủng hoảng ở Hong Kong vào ngày 9 tháng 6,2019  AFP Bắn lựu đạn cay vào tủ kính Hong Kong     Hành chánh Trưởng quan Lâm Trịnh Nguyệt Nga có thể từ chức vì dự luật dẫn độ gây ra khủng hoảng tại Hong Kong, mà Tổng bí thư Tập Cận Bình thì không. Đấy mới là vấn đề của Trung Quốc. Diễn đàn Kinh tế sẽ tìm hiểu nghịch lý này… Vì sao Hong Kong khủng hoảng? Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do và Nguyên Lam xin kính chào chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, đề tài tuần này sẽ là vụ khủng khoảng tại Hong Kong khi dự luật dẫn độ lại gây phản ứng dữ dội của người dân khiến vị Hành chánh Trưởng quan là bà Carrie Lâm hay Lâm Trịnh Nguyệt Nga phải đình chỉ việc Nghị viện thảo luận về văn kiện này rồi xin lỗi người dân. Theo dõi vụ khủng hoảng, ông nghĩ sao và cho rằng chúng ta nên kết luận như thế nào? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi nghĩ rằng cái gốc của vụ khủng hoảng Hong Kong nằm tại Bắc Kinh và thuộc về trách nhiệm của chính Tổng bí thư Tập Cận Bình. - Sau ba vụ biểu tình phản đối dự luật mang ý nghĩa lịch sử vào các ngày chín, 12 và 16, lịch sử vì số người tham gia quá đông vào hai ngày Chủ Nhật và vì sự đàn áp quá nặng của Cảnh sát vào ngày Thứ Tư 12, Chính quyền Hong Kong phơi bày sự bất lực trước làn sóng phẫn nộ của dân chúng. Nhưng mà Bắc Kinh khó giải nhiệm bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga nên sự phẫn nộ vẫn còn và điều ấy mới là vấn đề cho ông Tập Cận Bình. Chúng ta sẽ từng bước tìm hiểu tại sao… Nguyên Lam: Thưa ông, chúng ta sẽ khởi đi từ dự luật dẫn độ gây tai tiếng này hay từ những biến cố nào khác xảy ra trước đó? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Sau khi tiếp thu Hong Kong từ nước Anh vào mùng một Tháng Bảy năm 1997, lãnh đạo Bắc Kinh lầm tưởng rằng sức mạnh kinh tế của Trung Quốc tất nhiên vượt qua Hong Kong - như với hai trung tâm tài chính là Thượng Hải và Thâm Quyến nay đã hội nhập vào luồng giao dịch với quốc tế – nên đặc khu mất dần tầm quan trọng và cũng mất dần quy chế tự trị mà Bắc Kinh đã cam kết trước đó. Đấy là sự lầm lẫn thứ nhất. - Thứ hai, sau khi tăng cường kiểm soát hệ thống cai trị đặc khu này - ban đầu thì còn kín đáo rồi ngày càng lộ liễu kể từ năm 2014 về sau - Bắc Kinh cân nhắc rủi ro kinh tế với rủi ro chính trị và tưởng có thể vượt qua được rủi ro chính trị nên mới bầy ra dự luật dẫn độ để kiểm soát Hong Kong mà không ngờ người dân đặc khu lại phản ứng đông đảo và kiên định như vậy nên đành để cho Đặc khu trưởng lãnh trách nhiệm. Thật ra, trách nhiệm nằm trong tay Tổng bí thư Tập Cận Bình. Lầm lẫn thứ hai này là sự chủ quan của viên Tổng bí thư sau khi đã thâu tóm quyền lực tuyệt đối vào trong tay. Trách nhiệm của ai? Nguyên Lam: Vì sao ông có vẻ nhấn mạnh đến trách nhiệm của viên Tổng bí thư Tập Cận Bình? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Vì chính ông ta nói ra điều ấy khi thăm Hong Kong trong ba ngày, chứng giám lễ nhậm chức của bà Lâm Trịnh Nguyệt Nga và đọc bài diễn văn hôm mùng một Tháng Bảy năm 2017 nhân lễ kỷ niệm 20 năm Hong Kong “hồi quy cố quốc”. Trong bài diễn văn, họ Tập nói tới hai khía cạnh kinh tế và chính trị của Hong Kong và rằng, tôi xin trích dẫn; “bất cứ dự tính nào đe dọa chủ quyền và an ninh của Trung Quốc, hay thách đố quyền hạn của chính quyền trung ương (tại Bắc Kinh) hoặc dùng Hong Kong để xâm nhập hay phá hoại Hoa lục đều là hành động vượt qua lằn ranh đỏ và không thể chấp nhận được. Hong Kong phải cải tiến hệ thống luật lệ để tôn trọng chủ quyền, an ninh và sự thịnh vượng của quốc gia”. Quốc gia ở đây là Trung Cộng và lời tuyên bố ấy của Tập Cận Bình có nghĩa là Hong Kong chỉ là một tỉnh của Trung Quốc thôi mà chẳng cần đợi tới năm 2047 như đã thỏa thuận với Anh quốc về tương lai Hong Kong theo nguyên tắc “nhất quốc lưỡng chế” trong 50 năm. Việc ban hành đạo luật dẫn độ là một “cải tiến luật lệ” theo lệnh của họ Tập, có thể do Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Hàn Chính chỉ đạo việc thi hành cho Carrie Lâm thực hiện.   Cảnh sát Hong Kong bắn lựu đạn cay vào người biểu tình ở Hong KongAFP   Nguyên Lam: Nói về tầm quan trọng kinh tế và chính trị của Hong Kong, ông cho rằng ông Tập Cận Bình còn sai lầm ở điều gì nữa? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Trước khi về với Trung Quốc thì sản lượng kinh tế của Hong Kong cao bằng khoảng 25% sản lượng kinh tế Trung Quốc. Ngày nay, sản lượng của Hong Kong chưa tới 3% của sản lượng Hoa lục và còn thua sản lượng của thành phố Thâm Quyến. Nhưng Tập Cận Bình đánh giá sai rủi ro chính trị vì mặc dù có được du học nước ngoài, ông ta không nhận chân giá trị của Đặc khu này là chế độ pháp lý mà người dân đã hưởng từ lâu. - Chúng ta ta nên nhớ rằng Kong Kong không có dân chủ vì là một thuộc địa của Anh, với lãnh đạo do Đế quốc Anh chỉ định. Nhưng Hong Kong vẫn có tự do, thuộc loại tự do nhất thế giới nhờ chế độ pháp trị, tức là hệ thống luật lệ công khai minh bạch áp dụng cho mọi người và được mọi người tuân thủ. Đấy là tủ kính trưng bày giá trị của luật pháp khiến thiên hạ vui vẻ làm ăn với niềm tin là luật lệ sẽ bảo vệ quyền tự do cho mọi người, nhờ đó ai cũng có quyền phê bình và sáng tạo. Sức mạnh kinh tế của Hong Kong chỉ là kết quả của hệ thống luật lệ nghiêm minh trong tinh thần cởi mở, phê bình và sáng tạo. Nguyên Lam: Và thưa ông, phải chăng Tổng bí thư Tập Cận Bình đánh giá sai cái nền tảng căn bản đó? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Đúng như vậy. Một người đã tập trung quyền lực và có toàn quyền ban hành mọi luật lệ tại Hoa lục như Tập Cận Bình thì nghĩ luật lệ của Hong Kong có thể nhiễm độc vào Trung Quốc và thu hẹp quyền hạn của mình nên mới đòi sửa với luật dẫn độ. Ông ta thọc tay bóp nát cái bánh da lợn mà chẳng đạt kết quả mà chỉ làm tinh thần tự do của Hong Kong càng bùng phát. - Kết cuộc thì cảnh sát Hong Kong đã bắn lựu đạn cay vào tủ kính tráng lệ của một phòng triển lãm vĩ đại trước sự chứng kiến của cả thế giới và đạo diễn của bi hài kịch này là Tập Cận Bình khó đổ lỗi cho ai khác. Ưu thế tự do Nguyên Lam: Nếu vậy, thưa ông, phải chăng ưu thế tự do chứ không phải là sức mạnh kinh tế của Hong Kong mới là mối nguy chính trị cho lãnh đạo Bắc Kinh? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Tôi cho rằng thế hệ Đặng Tiểu Bình hiểu ra ưu thế của Hong Kong khi cần phát huy tinh thần sáng tạo và học từ Hong Kong những gì sẽ áp dụng cho Thâm Quyến nên có đạt kết quả chuyển hóa rất ngoạn mục. - Nhưng tình hình Trung Quốc ngày nay đã khác, với quá nhiều bài toán bên trong và vì các bài toán đó, lãnh đạo của đảng Cộng sản mới dần dần trao toàn quyền cho Tập Cận Bình. Họ tưởng rằng chế độ độc tài toàn trị sẽ giải quyết được mọi việc. Đấy là một sai lầm khác của họ Tập: ông ta không thể giải quyết được mọi vấn đề, như nâng cao sức tiêu thụ nội địa, bảo vệ môi sinh và giải trừ nguy cơ khủng hoảng tài chính vì núi nợ quá lớn trong khi đà tăng trưởng cứ giảm dần. Ta chưa nói gì về áp lực rất mạnh của Hoa Kỳ nhằm thay đổi hệ thống luật lệ Trung Quốc cho thông thoáng minh bạch hơn. Thông thoáng minh bạch như…. Hong Kong. Nguyên Lam: Thưa ông, liệu sức ép của Hoa Kỳ có góp phần gây ra vụ khủng hoảng tại Hong Kong hay chăng? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Lãnh đạo Bắc Kinh đang muốn giải thích như vậy cho đảng viên cán bộ trong khi hoàn toàn kiểm duyệt mọi nguồn tin để dân Hoa lục không thể biết gì về những gì đang xảy ra tại Hong Kông. Vô hình chung, thế giới lại thấy tủ kính Hong Kong bốc khói vì bị quăng lựu đạn cay trong khi dân Trung Quốc bị bịt mắt nên chẳng thấy cả triệu người Hong Kong biểu tình rầm rộ. - Tôi ngờ rằng dù không thể nói ra, Tập Cận Bình cũng biết mình đang lâm vào khủng hoảng cho nên tăng cường kiểm soát và đàn áp người dân Trung Quốc. Nhưng chính vì vậy, ông ta mới sợ tinh thần cởi mở từ Hong Kong sẽ gieo họa vào Hoa Lục, như ông phát biểu cách nay đúng hai năm tại Hong Kong. Hy sinh tự ái, họ Tập muốn Bắc Kinh xiết gọng kìm để kiểm soát Hong Kong, nào ngờ gọng kìm lại gẫy trước sự chứng giám của cả thế giới! Nguyên Lam: Nếu vậy, chúng ta có thể nào kết luận rằng ông Tập Cận Bình đã lấy rủi ro lớn khi muốn kiểm soát Hong Kong và nay lại gặp một rủi ro lớn hơn? Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Thưa rằng đúng như vậy. Người dân Hong Kong có dân trí rất cao, và giới trẻ Hong Kong có dân khí rất mạnh. Họ không cần có tổ chức và lãnh đạo hay lãnh tụ mà gây khó cho một chế độ có nhiều phương tiện tân tiến để kiểm soát tư tưởng và hành vi của mọi người. Họ sẽ còn tiếp tục biểu tình phản đối để bảo vệ được nền tự do của Hong Kong, lần tới sẽ là Chủ Nhật 30 Tháng Sáu và Thứ Hai mùng một Tháng Bảy, nhân lễ kỷ niệm “hồi quy cố quốc” ngày một Tháng Bảy 1997. - Bên cạnh đó, Đài Loan cũng thấy sự phá sản của nguyên tắc “nhất quốc lưỡng chế” - một quốc gia hai chế độ chính trị - mà Bắc Kinh hứa áp dụng cho Hong Kong và Đài Loan. Dân Hong Kong đã chống lại chế độ chính trị do Bắc Kinh áp đặt cho mình, dân Đài Loan cũng thấy số phận đen tối của họ sau này khi bị Bắc Kinh thống hợp bằng ngoại giao hay quân sự. Như mọi nhà độc tài cổ kim, Tập Cận Bình tưởng quyền lực tuyệt đối là sức mạnh vô song, không ai địch nổi. Tuổi trẻ Hong Kong vừa chứng minh ngược, và sẽ còn tiếp tục nên làm suy yếu vị trí của Tập Cận Bình. - Hậu quả là người dân Hoa lục sẽ bị đàn áp mạnh hơn cho nên các vấn đề kinh tế xã hội lại dội ngược lên chính trị làm cái “trật tự thế giới theo kiểu Bắc Kinh” mà Tập Cận Bình đang rao bán cho các nước sẽ là một hỗn độn lớn! Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do và Nguyên Lam xin cảm tạ kinh tế gia Nguyễn-Xuân Nghĩa về bài phân tích tuần này.